رودلف اشتادلر: ساعت‌ساز سوئیسی که در دربار صفوی به شهادت رسید

در اوایل قرن هفدهم میلادی، هنرمندی سوئیسی به نام رودلف اشتادلر وارد ایران شد و با مهارت خود در ساعت‌سازی، توجه دربار صفوی را به خود جلب کرد. این داستان واقعی که از سفرنامه تاورنیه نقل شده، روایتگر زندگی و سرنوشت غم‌انگیز این صنعتگر ماهر است که به دلیل پایبندی به اعتقادات خود، جان خود را از دست داد.

ورود رودلف اشتادلر به ایران و آغاز فعالیت در دربار صفوی

رودلف اشتادلر، ساعت‌ساز اهل زوریخ سوئیس، در زمان شاه صفی اول، ششمین پادشاه صفوی، به ایران آمد. او که قبلاً در خدمت سلاطین عثمانی بود، در سال ۱۶۲۳ به همراه تاورنیه، جهانگرد فرانسوی، از استانبول به اصفهان سفر کرد. اشتادلر پس از ورود به اصفهان، ساعتی ظریف ساخت که مورد توجه بزرگان قرار گرفت.

این ساعت در نهایت به دست شاه صفی رسید و او چنان از آن خوشش آمد که دستور داد اشتادلر را به دربار بیاورند. شاه به او مستمری ماهانه، خوراک روزانه، خدمتکار و دو اسب داد و از او خواست تا ساعت‌های بیشتری بسازد. اشتادلر هر روز صبح برای کوک کردن ساعت شاه حاضر می‌شد و به دلیل تسلطش بر زبان ترکی، به هم‌صحبت شاه تبدیل شد.

ماجرای قتل جوان ایرانی توسط رودلف اشتادلر

یک شب، اشتادلر جوانی ایرانی را در حیاط خانه‌اش دید که ظاهراً به یکی از زنان خانه نظر داشت. اشتادلر به برادر آن جوان که از مقامات دربار بود هشدار داد، اما چند روز بعد دوباره آن جوان را در خانه‌اش غافلگیر کرد. این بار اشتادلر جوان را به درخت بست و صبح روز بعد، وقتی متوجه شد که جوان به یکی از خدمتکارانش آسیب رسانده، با تپانچه‌اش او را کشت.

اشتادلر ماجرا را برای شاه تعریف کرد و شاه گفت که طبق قانون ایران، کار درستی انجام داده است. اما اعتمادالدوله، وزیر اعظم که از قبل کینه‌ای نسبت به اشتادلر داشت، شاه را متقاعد کرد که این بهترین فرصت برای مسلمان کردن اشتادلر است.

تلاش‌های شاه برای مسلمان کردن اشتادلر و مقاومت او

شاه به اشتادلر گفت که یا باید مسلمان شود یا بمیرد. اشتادلر با قاطعیت اعلام کرد که هرگز مسلمان نخواهد شد. شاه چندین بار او را احضار کرد و پیشنهادهای مختلفی از جمله پول، جواهرات و حتی یکی از زنان حرمسرایش را به او داد، اما اشتادلر همچنان مقاومت کرد.

اشتادلر می‌گفت اگر اجازه دهند طبق دین خود زندگی کند، با تمام وجود به خدمت شاه ادامه خواهد داد، در غیر این صورت حاضر است بمیرد. هیچ وساطتی روی او تأثیر نداشت و سرانجام شاه دستور داد او را در اختیار خانواده مقتول قرار دهند.

شهادت رودلف اشتادلر و پشیمانی شاه صفی

در سال ۱۶۳۷، رودلف اشتادلر ۲۸ ساله اعدام شد. چند روز بعد، وقتی ساعت شاه خراب شد و شاگرد اشتادلر نتوانست آن را تعمیر کند، شاه متوجه اشتباه بزرگ خود شد. او با خشم به اعتمادالدوله گفت: «تو مرا واداشتی که رودلف را بکشم، ماهرترین ساعت‌سازی که هرگز نظیرش در مملکت ما نخواهد آمد.»

شاه قسم خورد که دیگر هرگز دستور قتل یک مسیحی را به علت دینش نخواهد داد و اضافه کرد: «شاید در میان همه شما یک نفر نباشد که چنین غیرت و شهامتی در مردن برای شریعت علی (ع) داشته باشد.» این داستان غم‌انگیز نشان‌دهنده تعصب مذهبی و بی‌عدالتی در آن دوران است، اما همچنین گویای شجاعت و پایبندی یک هنرمند به اعتقادات خود می‌باشد.

درباره تاورنیه بیشتر بدانید: تاورنیه

آدرس کانال یوتیوب دروازه تاریخ